Aydınlatmanın En Şık Halleri: Avizeler
Aydınlatma, mekanın en önemli unsurlarından biridir. Geleneksel anlamda aydınlatma aracı olarak ampül düşünülür. Ampüllerin kullanımı zamanla değişiklik gösterir. Örneğin, bazı destekleyiciler ile ışığın doğrudan gözle temasını önleyici çözümler geliştirilir. Abajurlar bu amaçla tasarlanan ürünlerdir. Dekoratif nedenlerle de tasarımda farklılaşmaya gidilir. Avize ve modelleri de hem fonksiyonel hem de dekoratif olarak kullanılan aydınlatma araçlarıdır.
Avizeler diğer aydınlatma araçlarından farklı olarak tavana asılır. Cam ya da metal süslü, şamdanlı ya da lambalı modelleri vardır. Işık gereksinimine göre sarı ya da beyaz ışık tercih edilir. Kristal avize daha lüks yerlerde kullanılır. Son dönemde verimliliği ve görselliği Led modeller de popüler hale gelir.
Kelimenin kökeni Farsça’dan gelir. Farsça’da āvīze olarak kullanılan kavram, asılan şey anlamındadır. Türkçe’ye de doğrudan geçer. Tarihsel olarak, erken dönem kullanımları mum ve kandillerin tavana asılması ile yapılır. O dönemde ışıklandırma için ampül kullanımı da yaygın değildir. Mekanların büyümesi daha fazla ışık ihtiyacını da beraberinde getirir. Birden çok ışık kaynağı gereksinimi gündeme gelir. Bu doğrultuda, tavana asılan aydınlatmalarda çember şeklinde birden çok mum ya da kandil yerleştirilir. Bugünkü avizelerin ilk modelleri bu şekilde oluşturulur. Lambaların evlere girişi ile avizelerin tasarımları da değişir. Doğunun geleneksel kültürü ile Batının modern kültürü harmanlanarak yeni tarzlar oluşturulur.
Avize Kullanımının Amacı Nedir?
Tarihsel olarak avizelerin temel kullanım amacı, ışık yoğunluğunun artırılmasıdır. Mum ve kandil kullanıldığı dönemlerde, tek bir ışık kaynağının geniş bir odayı aydınlatması mümkün olmaz. Farklı kenarlara yerleştirilen mumlar ya da kandiller ise homojen bir ışıklandırma sağlamaz. Çözüm olarak tavanda birden çok ışık kaynağının bir arada kullanıldığı bir aydınlatma aracı yapılır. Günümüzde ise avize çeşitleri hem istenilen miktarda aydınlatmayı ve odaklanmayı sağlamak hem de dekorasyon amaçlarıyla kullanılır.
Evlerde farklı odaların aydınlatılması için farklı avize modelleri kullanılabilir. Evin girişi olarak kabul edilen antrelerde, avize kullanımı evin tüm havasını etkiler. Girişleri ve misafirleri rahatsız edecek boyutlarda ve ışıltıda olmaması gerekir. Yemek odasında temel odak yemek masasıdır. Avize de masanın üzerine yerleştirilir. Konum olarak, aydınlatmanın masanın ortasına denk gelmesine dikkat edilir. Banyo kullanımında daha ferah ve geniş bir hava hedeflenir. Önemli bir nokta güvenliktir. Nemlenme ve ıslanmaya karşı çok hassas olmayan bir malzeme seçilmelidir. Mutfak dekorasyonunda avizeler ocak ya da sehpaların üzerleri yerine orta boşluk alanların tepesinde tercih edilir. Buhar alabilecek yerlerde kullanılmaz. Yalnızca modern dekorasyonlarda değil geleneksel evlerde de yatak odası avize kullanımı yaygındır.
Avizeler evlerin yanı sıra özellikle lüks restoranlarda ve tarihi mekanlarda da kullanılır. Tarihsel alanların bir çoğunda ahşap ve kristal kullanımı yapılan büyük modeller görülür.
Avize Modelleri
Avize tercihlerinde gerekli ışık miktarı ile dekoratif özellikler ön plana çıkar. Piyasada her ihtiyacı karşılayabilecek modeller bulunur.
Sarkıt avize salon ve oturma odalarında genel aydınlatma aracı olarak kullanılır. Tek başlarına kullanılıyorsa, yeterli ışığı sağlamak için birden çok kola sahip olur. Aydınlatma stiline göre yukarı ya da aşağı odaklanma sağlar. Tavana yansıtma için ışık kaynakları üzerine, aşağı odaklanma için ışık kaynaklarından sarkan eklentiler kullanılır. Yemek odaları, mutfak ya da çalışma odalarında ise masaların üzerinde ışığı masaya odaklama amacıyla yerleştirilir. Genellikle odada diğer aydınlatmalarla birlikte kullanıldığında teklidir. Sarkıt tekli avize modellerine ofislerde de sıklıkla rastlanır.
Doğal Görünüm için Ahşap Tercihler
Avizelerde geleneksel tercihler doğal malzemeden yanadır. Ahşap, bambu ve hasır malzemeler dekoratif olarak alternatif olarak kullanılır. Ahşap avize modelleri daha çok geleneksel evlerde bulunur. Ahşap yoğunluklu mobilyalarla dekore edilmiş, parke zemine sahip alanlarda tercih edilir.
Modern tasarımlar ise ahşap yerine bambu avize modelleri yaygındır. Doğallığının yanında hareketli tasarımları ile çocuk ve genç odalarında tercih edilir. Kullanılan alana dinamik bir hava verir. Hasır avize modelleri de benzer şekillerde ve amaçlarla kullanılır. Bambu daha sağlam bir malzeme olmakla birlikte hasır daha çok bulunan bir malzemedir. Bambu ve hasır ürünlerin uzun yıllar kullanılabilmesi için bakımı ve temizliğine önem vermek gerekir. Ürünler doğrudan güneş ışığını almama, ıslanmamalıdır. Temizliği hafif nemli bez ile yapılabilir.
Son dönemde geleneksel tasarımların modernize edilmesi ile rustik dekorasyon ön plana çıkar. Rustik tasarımın üç ana hattı geleneksellik, işlevsellik ve modernliktir. Rustik avize modellerinde de doğal malzemeler kullanılır. Genellikle metal ve ip ile ahşap malzemelerin birleşiminden bir tasarım ortaya çıkarılır. Ahşap avize modelleri ile de rustik bir hava elde edilebilir.
Klasik Şıklığı
Avize deyince akla gelen ve en klasikleşmiş modeller kristal avize çeşitleridir. Sarkıt çeşitleri ışıltılı görünümüyle, lüks ve şıklığı temsil eder. Gösteriş ve ihtişamın sembolüdür. Genellikle geniş ve uygun dekoratif malzemelerin bulunduğu odalarda kullanılır. Mütevazi alanlarda ise daha az taşlı avize modelleri uygun olur.
Pervaneli avize modelleri de klasikleşmiş ürünler arasındadır. Tavan vantilatörü ya da lambalı vantilatör olarak da bilinir. Daha çok fonksiyonel avantajı ile tercih sebebidir. İşlevselliğini tamamlayıcı şekilde şık tasarımları da mevcuttur. İhtiyaç ve dekorasyona bağlı olarak farklı kanat sayılarına sahip uzun ve kısa modellerini bulmak mümkündür. Yazlık mekanlarda ya da güneş alan odalarda tercih edilir.
Son dönemde, ferah bir alan yaratmak isteyenlerin en çok tercih ettiği modeller arasında cam avize çeşitleri bulunur. Cam modeller sadeliğin ve şıklığın buluştuğu tasarımlardır. Genellikle sarkıtma olarak ve tekli kullanılır. Yemek masasının üzerinde kullanıldığı gibi odaklanma amacıyla yerleştirildiğinde ise art arda birden fazla camlı avize şık durur. Cam malzemelerin kristal ve metal ile birleştirilerek kullanımı da yaygındır.
Ahtapot avize modelleri de son dönemde en çok kullanılan aydınlatma araçları arasındadır. Ahtapot gibi çok sayıda kola ve lambaya sahip olması sebebi ile bu isim kullanılır. Yatay tasarımları alçak tavanlı odalara şık bir hava katar. Yüksek tavanlı odalarda ise sarkıt modeller kullanılabilir.
Tavanlarda Modern Dokunuşlar
En yeni aydınlatma teknolojilerinden biri olan LED, avizelerde kullanılarak modern bir tasarım elde edilir. Düşük enerji tüketimi ve uzun ömrü ile düşük maliyetli bir tercihtir. Avizelerdeki kullanımları son derece verimli ve şıktır.
Led, esasında avizelerde kullanılan ampüller için bir alternatiftir. Öte yandan, değişik biçimlerde kullanılması sayesinde tasarımsal bir dönüşümü de ifade eder. Evlerde daha çok tercih edilmeye başlanan Led avize modellerinin avantajları şu şekilde sıralanabilir:
- Az enerji tüketir. Elektrik maliyetlerini düşürür.
- Uzun ömürlüdür. Ortalama olarak klasik lambalardan üç kat daha fazla ömre sahiptir.
- Watt başına ışıklandırma kapasitesi yüksektir.
- Kontrollü akım özelliği ile arıza problemi minimize edilir.
- Sağlık açısından risk barındırmaz.
- Farklı renk ve modellerde tasarlanabilir.
- Farklı boyutları ile tavanı çok şık bir şekilde dekore etmek mümkündür.
İnce daire şeklinde iç içe geçen modelleri ile tavanlarda modern bir görünüm elde edilir. Hareketli tasarımları ile dinamizmi odaların içine taşır. Kalın ve ince çeşitleri bulunur. İnce modelleri kolye uçlarını andıran zarifliktedir. Beyaz, siyah ve gold modelleri en çok tercih edilen renkleridir.
Ledin en büyük dezavantajı avize fiyatları gibi gözükse de oldukça verimli ve performansı yüksek bir üründür. Elektrik tasarrufu ile kısa sürede kendini amorti eder.
Evde Avize Kullanımı
Farklı ihtiyaçlar ve özellikler sebebiyle evin değişik mekanlarında kullanılabilecek avize çeşitleri değişiklik gösterir.
Antreler evin giriş bölümleridir. Seçimler, antrenin büyüklüğü ve kullanılan eşyalara göre yapılır. Antre dikkat çekici hale getirilmek istenirse büyük ve şık modeller kullanılır. Mütevazi bir geçiş için beyaz ışıklı küçük modeller tercih edilir. Misafirlerin boy faktörü göz önünde bulundurularak çok uzun modeller yerleştirilmez. Koridor avize seçimlerinde ise alanın ferah gözükmesi hedeflenir. Sıcak renklerde bir ışık kaynağı ve tepeden bir avize bu iş için uygun olacaktır. Banyolar, kişisel temizlik alanlarıdır. Işıklandırmanın yoğun olması gerekir. Beyaz ışıklı bir avize spot lambalar ile tamamlanabilir.
Mutfaklarda avizeler odanın orta tavanında bulunur. Yemek masası ya da bar bulunması durumunda bu alanların aydınlatılmasında kullanılır. Aydınlatma, tepeden ve masanın ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. Benzer şekilde yemek odalarının da merkezi yemek masalarıdır. Konumlandırma masanın yerine göre yapılır. Mutfak avize modelleri için beyaz ışık tercih edilirken yemek odasında sarı ışık daha çok kullanılır. Çalışma odaları için seçilen avizeler sarı renkli ve göz yormayan modeller olur.
Salonlarda ve oturma odası avize tercihleri daha komplekstir. Genellikle daha gösterişli modeller seçilir. Son dönemde popüler olan minimal yaklaşımlar doğrultusunda sade ve şık avize çeşitleri de salonları süslemeye başlar. Çocuk ve genç odası avize tercihleri de doğal ürünlere yönlenir. Hareketli bambu ve hasır modeller en popüler olanlarıdır.
Avizelerin Temizliği
Avizeler tavalarda kullanıldığı için temizliği dikkat gerektiren bir konudur. Özellikle güvenlik açısından, yalnızken yapılmaması gerekir. Sağlam bir merdiven yardımı ile yapılabilir.
Temizlik yöntemi ise avizenin malzemesine göre farklılık gösterir. Avizenin toz alması, tüm havaya toz yayılımı anlamına geleceği için rutin temizlik gerektirir. Ayda en az bir kez avizelerin tozu alınmalıdır. Temizlikte mikrofiber bez kullanılabilir. Temizlik malzemelerinin doğrudan ürüne uygulanması yerine bez yardımıyla silme tercih edilmelidir. Ahşap ürünler su ile kabarma yapabilir. Kullanılan bezin suyunun iyice çekildiğinden emin olunmalıdır. Nemli bir bez ile silinmelidir. Bambu ve hasır ürünler ise kuru bir bez yardımı ile tozunun alınması yeterlidir.
Avizeler yılda en az iki kez detaylı temizliğe alınır. Detaylı temizlik için plafonyer avizeler tavandan sökülür. Sökülebilecek parçaları var ise daha ufak parçalara ayrıştırılır. Her bir parça kullanılan malzemeye uygun temizlik ürünleri ile temizlenir. Bir süre kurumaya bırakılır. Mümkünse dışarda havalandırılır. Kurutma işleminden sonra parçalar birleştirilerek yeniden tavana asılır. Kullanılan avizeler çok parçalı ise temizlik için profesyonel bir destek gerekir.
En Çok Tercih Edilen Avize Modelleri
Avizeler kullanımı son derece yaygın olan aydınlatma araçlarıdır. Sadece evlerde değil ofislerde, restoranlarda, turistik ve tarihi mekanlarda rastlanır. Ortaya çıkış nedeni geniş alanlarda yoğun ve homojen ışık dağılımının sağlanmasıdır. Zamanla işlevsel amacı tasarım ile birleşir. Ortaya birbirinden şık ve kullanışlı avize çeşitleri çıkar.
Yaygın kullanımın başladığı dönemlerde gösterişli büyük taşlı avize modelleri popülerdir. Dışarıya karşı bir zenginlik simgesi olarak düşünülür. Bugün bile bu akımın karşılık bulduğu alanlar vardır. Buna karşı günümüzde daha minimalist ve modern avize modelleri ön plana çıkar. Çoklu sarkıtların yerini tekli avizeler alır. Daralan ve küçülen evlerde küçük ve hareketli tasarımlar odalara dinamizm katar. Sade bir şıklık arayanlar da küçük modellere yönelir. Değişen maliyetler ve avize fiyatları ile verimlilik de önemli bir kriter haline gelir. Yüksek performans, düşük maliyet led ürünlerin popüler olmasının temel nedenidir. Şık tasarımları ile son dönemin en çok tercih edilen avize modelleri arasındadır.
Avize Kategorisiyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Hangi Avize Daha İyi Aydınlatır?
Avizelerin aydınlatma kapasitesi kullanılan ışık kaynağı ile ilgilidir. Odanın ışık alma oranı da aydınlatmayı doğrudan etkiler. Işık almayan alanlarda geniş boyutlu ve birden çok lambanın bulunduğu modeller tercih edilir. Aydınlanma sorunu yaşanmayan alanlar için tekli sarkıtlar yeterli olur. Farklı koşullarda beyaz ya da sarı ışık kullanılabilir. Son dönemde en popüler ürünler ise ledlerdir. Verimlilik, güvenlik ve maliyet led avizelerin popüler olmasındaki asıl nedenlerdir. Led avizeler watt başına yüksek kapasitede ışıklandırma yapar. Dimmer anahtarları yardımıyla ışığın yayılım gücü de ayarlanabilir. Böylece alanın ihtiyacı kadar aydınlanma sağlanır. Ledlerin bir diğer avantajı da ışık kaynağının daha farklı biçimlerde kullanılabilmesidir. Bu özellik led modellere özgü bir şıklık doğurur.
Led Avize Alırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Led avize alırken modeline, boyutlarına, maksimum güç kapasitesine, rengine ve malzemesine dikkat edilir. Modelini seçerken kullanılacak olan alanın özelliklerine bakılır. Odadaki genel ambiyansa göre çoklu ya da tekli ürünler alınabilir. Odada ihtiyaç duyulan ışık miktarına da dikkat edilir. Alanın fiziksel koşulları ve tavan boyutları avizenin boyut tercihlerini belirler. Güç kapasitesi ışıklandırma miktarı için önemli olacağından, hassas alanlarda belirleyici olabilir. Genellikle maksimum güç miktarları 45-50 watt arası değişir. Beyaz, siyah, krom, altın, eskitme en çok tercih edilen renk seçenekleridir. Sıklıkla metal malzeme kullanılır. Ahşap, pleksi gibi farklı malzemelerle değişik tasarımlar da yapılır.
Avize Yüksekliği Ne Olmalı?
İdeal avize yüksekliğinin belli bir minimum ya da maksimum sınırı yoktur. Olması gereken yükseklik odanın boyutları ile doğrudan ilişkilidir. Elbette kullanılan avizenin yerden yüksekliğinin 2 metreden çok olmaması beklenir. Aksi halde bir insanın kafasına değme riski bulunur. Odanın yüksekliği 3 metre ise maksimum avize yüksekliği 100 santim olacaktır. Daha büyük avizeler ancak 4 metre ve üstü alanlarda kullanılabilir. En düşük avize yüksekliği de yaklaşık 10 santimdir. Avize masa üzerinde kullanılacaksa, odaklanma istendiği için sarkıt avize modelleri tercih edilir. Ürün yüksekliği masa genişliğinin yarısından yaklaşık 20 santim fazla olmalıdır. Geniş modeller tercih ediliyorsa yükseklik daha az kullanılır. Kristal modellerde ise genişlik ve yüksekliğin aynı oranda artması beklenir.
Salona Nasıl Avize Almalıyım?
Salonun dizaynına ve boyutlarına göre avize modellerinin hepsi alternatif olarak değerlendirilebilir. Salon avize modelleri geniş bir yelpazeye sahiptir. Öncelikle, mobilya malzemesine göre malzeme tercihi yapılır. Klasik bir dekorasyon için ahşap ve cam avizeler tamamlayıcı olur. Ahşap avize modelleri yerine hasır ve bambu tercihleri de düşünülebilir. Modern dekorasyonlarda ise kesik ve geometrik hatlar öne çıkar. Metal ağırlıklı avizelerin kullanımı şık bir bütünlük oluşturur. Yüksek tavanlı odalarda alanı dolduracak boyutlarda modeller tercih edilir. Çok kollu sarkıt modeller bu alanlar için uygundur. Alçak tavanlarda ise yine alçak ve küre şeklinde aydınlatmalar tercih edilebilir. Sade led tasarımlar da alçak yerler için uygundur.
Avize Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Avize seçerken, odanın genel tasarımı ile uyumlu olması ve gerekli aydınlatmayı sağlaması öne çıkan kriterlerdir. Ne kadar şık olursa olsun bütünlük oluşturmayan bir avize tercihi odadaki tüm atmosferi siler. Duvar renkleri, mobilya ve zeminlerde kullanılan malzemeler düşünülerek seçim yapılır. Avize tercihini odanın aldığı ışık miktarı da etkiler. Işık almayan bir alanda küçük bir avizenin hiçbir işlevi olmaz. Seçim yapmadan önce odanın boyutları da göz önünde bulundurulur. Yüksek bir odada kullanılan küçük bir avize boşluk içinde kaybolur gider. Küçük tavanda ise geniş bir tercih boğucu olur.
Avize fiyatları ve modelleri konusunda en etkin bilgi Koçtaş'tan alınabilir. Yüzlerce ürün içinden uygun olanları bulmak için Koçtaş internet sitesinde bulunan filtreler kullanılabilir. Tüm ürünler hakkında ayrıntılı bilgiye erişilerek yorulmadan keyifli bir alışveriş deneyimi yaşanabilir.
